रातमा निन्द्रा नलाग्ने समस्या धेरैलाई हुन्छ । विशेष गरी युवा युवती र धेरै तनाव लिने मानिसमा बढि हुन्छ । यसलाई ‘इन्सोम्निया’ भनिन्छ । पर्याप्त मात्रामा निन्द्रा नपुगे यसले शारीरिक, मानसिक तथा भावनात्मक समस्या निम्त्याउँछ ।
इन्सोम्निया छोटो समयको लागि पनि पनि हुन सक्छ र लामो समयको लागि पनि । छोटो समयको लागि हुने इन्सोम्निया केही दिन तथा हप्तासम्म हुन सक्छ । यो विशेष गरी तनाव दिने कुराहरु जस्तै पैसा अभाव, स्वास्थ्य समस्या तथा सम्बन्धमा आएको समस्याका कारण पैदा हुन्छ । लामो समयसम्म हुुने इन्सोम्निया महिनौँसम्म देखिन सक्छ । इन्सोम्नियाको उपचार गर्न विभिन्न उपायहरु अपनाउन सकिन्छ ।
१. इन्सोम्निया सुत्ने वातावरणको कारणले हुन सक्छ । त्यसैले सुत्ने कोठा शान्त हुन आवश्यक छ । ओछ्यान आरामदायी भए राम्रो तर बढि नरम भएपनि निन्द्रा नलाग्न सक्छ । सुुत्ने कोठालाई पूर्ण रुपमा अध्यारो राखे निन्द्रा लाग्छ ।
२. खाली पेटमा सुतेमा पनि निन्दा नलाग्न सक्छ । त्यसैले बेलुकाको खाना खाएर मात्रै सुत्नु पर्छ । तर खाना खाएको १/२ घण्टापछि मात्रै सुुते स्वास्थ्यको लागि फाइदा गर्छ ।
३. विशेषगरी तनावका कारणले निन्द्रा लाग्दैन । त्यसैले तनाव कम गर्ने उपायहरु अपनाउनुहोस् । अरुसँग धेरै आशा नगर्नुहोस् र आफ्नो जिम्मेवारीहरुलाई हल्का रुपमा लिनुहोस् ।
४. दिनको समयमा केही शारीरिक व्यायाम गरेमा राति राम्रो निन्द्रो लाग्छ । इन्सोम्नियाको उपचार गर्ने यो निकै उपयुक्त विधि हो । व्यायाम गर्दा अक्सिजनको खपत बढ्छ, जसको कारणले थकाई बढ्छ र निन्द्रा लाग्छ ।
५. सुत्नुअघि रक्सी सेवन गर्नु हुँदैन । केही व्यक्तिहरुमा रक्सी सेवन गर्दा छिटो निन्दा लाग्छ भनिए पनि यसले तपाईको सुताईलाई डिस्टर्ब गर्छ । रक्सी सेवन गरेर सुुतेमा मध्यरातमा निन्द्रा खुल्ने र फेरी निदाउन गाह्रो पर्ने हुन सक्छ । रक्सी सेवनको मात्रालाई कम गर्नु राम्रो हुन्छ । र सुुत्नुभन्दा एक घण्टा अघिमात्रै रक्सी पिउनु पर्छ ।
६. चिया कफि पिउनु पनि इन्सोम्नियाको कारण हुन सक्छ । चिया कफिमा हुने क्याफेनले उत्तेजना पैदा गर्ने हुँदा यसले निन्द्रामा असर पुर्याउँछ । क्याफेनको असरमा करिव ८ घण्टासम्म हुने भएकाले दिउँसोको खाजापछि चिया कफि नपिउँदा यसले निदाउन सहज बनाउँछ ।
७. सुत्ने बेलामा मोबाइल जस्ता इलेक्ट्रोनिक सामान चलाएमा यसले निन्द्रा खल्बल्याउँछ । त्यसैले सुत्ने समयभन्दा ३० मिनेट अघि नै मोबाईल, ल्यापटप, टिभी जस्ता इलोक्ट्रोनिक साधन बन्द गर्नुपर्छ । –
