काठमाडौँ ३ बैशाख २०७४/ राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरण र राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्थाबाट भूकम्पपीडितको निजी आवास निर्माणमा झन्डै २८ अर्ब रुपैयाँ खर्च भएको छ। तर, गैरसरकारी संस्थामार्फत वितरित अनुदानबाट मात्र चार सय २० भूकम्पपीडितले घर निर्माण सकेर छानो लगाएका छन्।
प्राधिकरणको २४ चैतसम्मको विवरणमा भूकम्पपीडितको निजी आवास निर्माणमा मात्रै गैरसरकारी संस्थाको सहित २७ अर्ब ७३ करोड ११ लाख ५० हजार रुपैयाँ खर्च भएको छ । निजी आवास निर्माण कार्यविधिअनुसारको तीनै किस्ता जम्मा चार सय २० घरपरिवारले बुझेका हुन्। चालू आर्थिक वर्षमा पुनर्निर्माणका लागि एक खर्ब आठ अर्ब विनियोजन भएको छ।
आवास निर्माणका लागि तीन किस्तामा तीन लाख रुपैयाँ दिने प्राधिकरणको कार्यविधि छ । घरको जगका लागि पहिलो किस्ता ५० हजार, घरको गारो लगाएपछि दोस्रो किस्ताको एक लाख ५० हजार र छाना लगाउन अन्तिम किस्ताको एक लाख रुपैयाँ दिने कार्यविधि छ ।
प्राधिकरणका प्रवक्ता यमलाल भुसालले तेस्रो किस्ता बुझ्ने कम भए पनि निराशालाग्दो अवस्था नरहेको दाबी गरे । ‘अहिलेसम्म घर बनेको संख्या न्यून देखिए पनि निराश हुने स्थिति छैन । अबको तीन महिनाभित्र यो संख्या धेरै बढ्नेछ,’ भुसालले भने, ‘बर्खाअघि सबैले तेस्रो किस्ताको रकम लैजान्छन् । सबैको घर बर्खाअघि नै बनिसक्नेछ ।’
पहिलो र दोस्रो किस्ताको रकम धेरै निकासा भएकाले खर्च विवरण धेरै देखिएको प्राधिकरणले जनाएको छ । भूकम्प अतिप्रभावित १४ जिल्लाका ५ लाख ४२ हजार ५ सय ४५ परिवारले पहिलो किस्ता ५० हजार रुपैयाँ लगेको प्राधिकरणको विवरण छ । पहिलो किस्तामा २७ अर्ब १२ करोड ७२ लाख ५० हजार रुपैयाँ खर्च भएको तथ्यांक छ । प्राधिकरणबाट २६ अर्ब ७० करोड २६ लाख ५० हजार र गैरसरकारी संस्थाबाट ४२ करोड ४६ लाख रुपैयाँ वितरण भएको थियो ।
तर, दोस्रो किस्ता तीन हजार सात सय ४६ ले बुझेका छन् । दोस्रो किस्तामा ५६ करोड १९ लाख रुपैयाँ वितरण भएको थियो । यसमध्ये प्राधिकरणबाट १२ करोड ४३ लाख ५० हजार रुपैयाँ र गैरसरकारी संस्थाबाट ४३ करोड ७५ लाख ५० हजार रुपैयाँ वितरण भएको छ । प्राधिकरणका सह–प्रवक्ता डा। भीष्मराज भुसालले दोस्रो किस्ता लिनेको संख्या न्यून किन भयो भन्नेबारे विश्लेषण भइरहेको बताए ।
प्राधिकरणका तर्फबाट तोस्रो किस्ता रकम लिने शून्य छ । ‘तेस्रो किस्ताको रकम प्राधिकरणले अहिलेसम्म पनि दिन सकेको छैन । तर, एनजिओले दिएका छन्,’ प्राधिकरणका सह–प्रवक्ता डा भुसालले भने, ‘यसको अर्थ प्राधिकरणबाट अनुदान लिएर अहिलेसम्म निजी आवास बनेका छैनन् । एनजिओबाट अनुदान लिनेहरूले मात्र आवास बनाएका छन् ।’
गैरसरकारी संस्थाले कहाँ कति घर बनाए ?
पुनर्निर्माण प्राधिकरणका अनुसार गैरसरकारी संस्थाद्वारा मकवानपुरमा २ सय ८९ घर निर्माण गरिएका छन् । दोलखामा एक सय ५ र नुवाकोटमा २६ घर निर्माण सम्पन्न भएको प्राधिकरणले जनाएको छ ।
गैरसरकारी संस्थाद्वारा कति अनुदान वितरण ?
राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्थाले भूकम्पपीडित ८ हजार ४ सय ९२ घरपरिवारलाई पहिलो किस्ताको अनुदान वितरण गरेको छ। पहिलो किस्तामा ५० हजारका दरले ४२ करोड ४६ लाख रुपैयाँ वितरण भएको छ । गैरसरकारी संस्थाले २ हजार ९ सय १७ परिवारलाई दोस्रो किस्ता वितरण गरेको तथ्यांक छ । एक लाख ५० हजारका दरले वितरण गर्दा दोस्रो किस्तामा ४३ करोड ७५ लाख ५० हजार रुपैयाँ खर्च भएको छ। तेस्रो किस्ता भने चार सय २० परिवारले लगेको र एक लाखका दरले चार करोड २० लाख रुपैयाँ वितरण भएको छ। अहिलेसम्म राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्थाबाट निजी आवास निर्माणमा ९० करोड ४१ लाख ५० हजार रुपैयाँ अनुदान वितरण भएको छ। आजको नयाँ पत्रिका दैनिकले खबर छापेको छ।
